De echte koekoeksbloem (Silene flos-cuculi, synoniem: Lychnis flos-cuculi) is een vaste plant uit de anjerfamilie (Caryophyllaceae). De soort is in België en Nederland een vrij algemene plant met een hoogte tot 90 cm.

De Nederlandse naam koekoeksbloem is evenals de botanische naam, het Duitse 'Kuckuckslichtnelke' en het Franse 'Lychnis fleur-de-coucou', afgeleid van het spuug, dat vroeger koekoeksspuug werd genoemd en soms op de stengels van de plant kan worden gevonden.

De ruwbehaarde stengel draagt smalle, lancetvormige bladeren. De meestal paarse, een enkele maal witte bloem heeft vijf kroonbladen, die elk onregelmatig vierspletig zijn. De bloeiperiode loopt van mei tot augustus en wordt weinig beïnvloed door klimaatschommelingen. De plant heeft slechts weinig stengelbladen, waardoor de bloemen meer opvallen.

Het schuim, dat vroeger voor koekoeksspuug werd aangezien, is afkomstig van de schuimcicade. De plant is waardplant voor Coleophora albella, Eupithecia satyrata, Hadena confusa en Hadena rivularis en geldt als belangrijkste nectarplant voor de eerste generatie van de zilveren maan.

De plant komt in heel Europa voor, van Noorwegen tot in de Kaukasus. Haar standplaats bestaat uit natte graslanden, veengebieden en vochtige bossen. Hoewel het in België en Nederland een van nature voorkomende plant is en ze plaatselijk vaak in flinke groepen kan bloeien, houdt ze zich in tuinen vaak moeilijk in stand. Het is daarom te adviseren ook handmatig zaad in te zamelen.

(tekst: )